Duorsum gondelje yn 2025
Juryrapport Duurzaam Gondelen 2025
Voor het tweede jaar organiseert de EKA een competitie voor duurzame gondels die meedoen aan de Gondelvaart in Aldeboarn. Alle buurten hebben een vragenlijst gekregen over deze actie met vragen hoe duurzaamheid een rol speelt bij het bouwen van hun gondel. Tien van de twaalf buurten hebben gereageerd en een jury heeft de antwoorden beoordeeld en is na een korte tour langs de gondels tot een conclusie gekomen. Hieronder het verslag.
Gebruik van materialen
Alle buurten die hebben meegedaan aan de competitie hebben aangegeven dat ze in meer of mindere mate ‘oud’, restjes of tweedehands materiaal en spullen hebben gebruikt voor de opbouw van de gondels. Het gaat dan om hout, ijzer, oude kranten, tuinschuttingen, verpakkingen, plexiglas, jutezakken, grastegels, zand, enz., enz. Veel van de tweedehands materialen die nodig waren voor de bouw zijn verzameld en soms gekocht via Marktplaats. Vaak zijn de zolders en kasten van de leden doorzocht op zoek naar spullen en kleding. Bijzonder is ook dat een buurt zelfs de ‘oude’ schroeven van de gondels van vorig jaar netjes heeft gesorteerd en hergebruikt. Vaak is al in het ontwerp nagedacht of rekening gehouden met het al aanwezige materiaal. Een van de buurten was zo eerlijk te melden dat niet duurzaamheid maar de kosten de belangrijkste reden waren voor hergebruik van de materialen.
Tijdens het bouwen maken de meeste buurten gebruik van kartonnen bekertjes voor de (warme) dranken en statiegeldflessen voor de koude verfrissingen, soms worden eigen kopjes gebruikt. Alle buurten houden rekening met milieu bij het gebruik van de verf: veelal worden restjes oude verf gebruikt en minstens de helft van de buurten gebruikt alleen watergedragen verf.
Afval en recycling
De spullen en materialen die voor de gondels gebruikt zijn worden voor zover mogelijk door de meeste buurten opgeslagen en/of verkocht voor hergebruik. Tijdens en na het gondelen wordt alle afval verzameld door alle buurten en netjes gescheiden en zo nodig naar de milieustraat gebracht.
Energie
De meeste gondels maken gebruik van dieselaggregaten voor de benodigde elektriciteit op de gondels, vaak geregeld via ON. Meestal wordt gewone diesel gebruikt, maar twee gondels worden met biodiesel aangedreven. Het gebruik van accu’s voor de energievoorziening is dit jaar verdrievoudigd, van 1 naar 3 gondels. Sommigen gaven aan dat een accu (nog) niet mogelijk was omdat er nog geen (duurdere) LED-lampen gebruikt worden, maar (hergebruikte) lampen en spots.
Conclusie:
Alle buurten houden in meer of mindere mate rekening met duurzaamheid wat betreft de bouw van hun gondels en er lijkt bij de meesten al goed over te worden nagedacht. Drie buurten springen er echter bovenuit:
- Nij Libben (€400): Belangrijkste pluspunt is dat hun gondel totaal gebruik maakt van een accupakket gevuld met zonnepanelen, waar het hele ontwerp op is aangepast (LED-lampen). Daarnaast is goed nagedacht over hergebruik van materialen voor de bouw, o.a. een deel van de bar van voormalig café ‘De Post’. En er is extra aandacht voor hergebruik en verkoop van onderdelen en materialen na de Gondelvaart.
- Braksdyk (€250) : Maakt gebruik van HVO100 biodiesel voor het dieselaggregaat en heeft veel aandacht voor hergebruik en recycling. Er is zelfs een pagina toegevoegd met alle materialen en spullen die ze hebben (her)gebruikt voor de bouw van onderdelen van hun gondel en waar die vandaan kwamen.
- Rûnom Bolsleat (€150): Ondanks dat ze nog een dieselaggregaat gebruiken (vanwege de angst om in het donker komen te staan) en bij ontwerp niet specifiek bezig te zijn met duurzaamheid, heeft deze buurt ls enige een visie op Duorsom Gondelbouwen geschreven: “De Griene Gloed fan de Boarnster Gondelfeart: Tradysje mei Takomst”.
Deze drie buurten bemannen het podium van de EKA-competitie, alle overige 7 buurten die hebben meegedaan aan de competitie kunnen de reguliere duurzaamheidsbonus van €50 Euro tegemoetzien.
Ook ON heeft haar beleid aangepast en lichtte het skûtsje prachtig uit met een LED op batterijen
